De opzet is de realisatie van pijpleidingen voor waterstof, CO2 en warmte in het Belgische deel van het grensoverschrijdende havengebied van North Sea Port. Via deze pijpleidingen zullen bedrijven die waterstof, CO2 en warmte produceren, importeren, vervoeren en opslaan in verbinding kunnen komen met bedrijven die dit als grondstof gebruiken in hun productieprocessen. Vraag en aanbod worden zo op elkaar afgestemd, wat een een cruciale stap is in het uitbouwen van een waterstofhub. Het nieuwe netwerk in het Belgische deel zal aangesloten worden op het pijpleidingennetwerk in Nederland, wat voor de industrie in en rond het grensoverschrijdende havengebied van groot belang is. Deze pijpleidinginfrastructuur in het havengebied wordt op zijn beurt aangesloten op het landelijke netwerk van Fluxys.
Industriële spelers in het havengebied kunnen straks voor het transport van hun CO2, waterstof en warmte gebruik maken van het pijpleidingennetwerk. Dat is van belang voor bijvoorbeeld ArcelorMittal Belgium om de CO2-uitstoot te verminderen bij de productie van (groen) staal en dit als grondstof voor andere bedrijven aan te bieden. Ook zal de infrastructuur nodig zijn om hergebruik van CO2 mogelijk te maken, zoals in projecten als North-C-Methanol waarbij groene waterstof zal worden gecombineerd met CO2 voor de productie van groene methanol. Het grensoverschrijdende karakter van de waterstofinfrastructuur is van belang in het kader van de aantakking van de windmolenparken in Zeeland: windenergie die voor de productie van waterstof wordt gebruikt.
Ook werd deze week een studie gelanceerd waaruit blijkt wat nodig is voor de havens van Rotterdam, Amsterdam, Groningen en North Sea Port om de Nederlandse waterstofbeurs te kunnen uitbouwen. North Sea Port heeft zoals bekend van groene waterstof een speerpunt in zijn klimaat- en energiebeleid gemaakt. In het havengebied lopen al tal van projecten rond de productie en de uitwisseling van die brandstof en energiedrager van de toekomst. De vraag naar waterstof groeit snel en North Sea Port is als grensoverschrijdende industriehaven en logistieke draaischijf ideaal geplaatst om een rol van betekenis te spelen in de ontwikkeling van die nieuwe markt.
Maar hoe zorg je ervoor dat producenten en afnemers elkaar vinden, de kwaliteit van de waterstof gewaarborgd is, de prijszetting op een correcte en transparante manier gebeurt? Een goede marktwerking zal samen met productiecapaciteit en infrastructuur voor opslag en transport het succes van waterstof bepalen. Voor gas en elektriciteit bestaan al beurzen die de handel in die energiebronnen ondersteunen, en netwerken die de (grensoverschrijdende) distributie mogelijk maken. Na een eerste verkennende studie vorig jaar lieten North Sea Port, de havens van Rotterdam, Amsterdam en Groningen en de betrokken spelers en overheden in Nederland ruimer onderzoek uitvoeren naar de beste manier om een soortgelijke, internationale marktplaats voor waterstof op te zetten en zo de groei van de waterstofmarkt een duw in de rug te geven.
Die studie is intussen afgerond waaruit blijkt dat een viertal hefbomen nodig zijn om de handel in groene waterstof efficiënt en marktconform te organiseren:
- Certificering van waterstof: gebruikers moeten kunnen kiezen welke waterstof ze willen kopen en zeker zijn dat die aan hun eisen voldoet, ook als die uit het buitenland is ingevoerd.
- Een index die transparant aangeeft tegen welke prijs elke waterstof op een gegeven moment op de markt beschikbaar is; die prijs zal ook de bereikte reductie in CO2-emissies weerspiegelen.
- Een spotmarkt waar beschikbare waterstof in de etalage gezet kan worden, eerst lokaal dan over de eigen regio en over de grenzen heen, naarmate het netwerk verder uitdient.
- Handelsinstrumenten om het fysieke waterstofnet te balanceren en waterstof op te slaan.
De nieuwe beurs krijgt de naam HyXchange. In een vervolgtraject willen de betrokken partijen de eerste toepassingen in pilootprojecten en simulaties uittesten. Voor de Nederlandse overheid is bij dit alles een belangrijke taak weggelegd om de juiste randvoorwaarden te scheppen. Alleen zo zal waterstof de hoge ambities kunnen waarmaken.
